UCC in Gujarat: ઉત્તરાખંડ પછી, ગુજરાતમાં પણ સમાન નાગરિક સંહિતા લાગુ કરવામાં આવશે. ગુજરાતના મુખ્યમંત્રી ભૂપેન્દ્ર પટેલે મંગળવારે જણાવ્યું હતું કે, ગુજરાત સરકારે કાયદાનો મુસદ્દો તૈયાર કરવા માટે સુપ્રીમ કોર્ટના નિવૃત્ત ન્યાયાધીશ રંજના દેસાઈની અધ્યક્ષતામાં પાંચ સભ્યોની સમિતિની રચના કરી છે. આ વાત 4 ફેબ્રુઆરીના રોજ એક પ્રેસ કોન્ફરન્સમાં આપવામાં આવી હતી.
UCC અંગે 45 દિવસમાં નિર્ણય
ઉત્તરાખંડ સમાન નાગરિક સંહિતા લાગુ કરનાર દેશનું પ્રથમ રાજ્ય બન્યું છે. મુખ્યમંત્રી ભૂપેન્દ્ર પટેલે જાહેરાત કરી છે કે હવે ગુજરાતમાં પણ સમાન નાગરિક સંહિતા લાગુ કરવામાં આવશે. આ પ્રસંગે તેમણે કહ્યું કે સમાન નાગરિક સંહિતાનો મુસદ્દો તૈયાર કરવા અને પછી કાયદો તૈયાર કરવા માટે 5 સભ્યોની સમિતિની રચના કરવામાં આવી છે. સુપ્રીમ કોર્ટના નિવૃત્ત જસ્ટિસ રંજના દેસાઈ આ સમિતિના અધ્યક્ષ રહેશે. મુખ્યમંત્રીએ કહ્યું છે કે આ સમિતિ 45 દિવસની અંદર રાજ્ય સરકારને પોતાનો અહેવાલ સુપરત કરશે, જેના આધારે સરકાર નિર્ણય (UCC in Gujarat) લેશે.
મુખ્યમંત્રી પટેલે કહ્યું કે દેશમાં સમાન નાગરિક સંહિતા લાગુ કરવાનું વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીનું સ્વપ્ન છે. તેમણે વધુમાં કહ્યું કે આ વર્ષે, ભારત બંધારણ અપનાવવાના 75 વર્ષની ઉજવણી કરી રહ્યું છે. સમાન નાગરિક સંહિતા એ બંધારણના ઘડવૈયાઓનું સ્વપ્ન છે અને મોદી સરકાર તેને પૂર્ણ કરવા માટે પ્રતિબદ્ધ છે. મોદી સરકારે ટ્રિપલ તલાક પર પ્રતિબંધ મૂકવા અને કલમ 370 રદ કરવાના પોતાના વચનને પૂર્ણ કર્યું છે, અને હવે સંયુક્ત ચૂંટણીનું લક્ષ્ય પણ પ્રાપ્ત થવાનું છે. ગુજરાત સરકાર પણ પ્રધાનમંત્રી નરેન્દ્ર મોદીના માર્ગદર્શન હેઠળ કામ કરી રહી છે. મુખ્યમંત્રીએ જણાવ્યું છે કે રાજ્યના તમામ નાગરિકો માટે સમાન અધિકારો અને તકો સુનિશ્ચિત કરવા માટે સમાન નાગરિક સંહિતા (UCC) લાગુ કરવામાં આવશે.
UCC અંગે પીટીઆઈનો અહેવાલ
પીટીઆઈના અહેવાલ મુજબ, રાજ્યના તમામ રહેવાસીઓને લાગુ પડતો સમાન નાગરિક સંહિતા અધિનિયમ 2024, ભલે તેમનો ધર્મ ગમે તે હોય, તે બહુપત્નીત્વ અને બાળ લગ્ન પર પણ પ્રતિબંધ મૂકે છે. આ કાયદો બંધારણના અનુચ્છેદ 342 અને 366 (25) હેઠળ સૂચિત અનુસૂચિત જનજાતિઓ અને ભાગ XXI હેઠળ સુરક્ષિત વ્યક્તિઓ અને સમુદાયોને લાગુ પડતો નથી. UCC ની મુખ્ય જોગવાઈઓ અને ઉદ્દેશ્યોમાં લગ્ન સંબંધિત કાનૂની પ્રક્રિયાને સરળ, સુવ્યવસ્થિત અને પારદર્શક બનાવવાનો સમાવેશ થાય છે. આ કાયદો વ્યક્તિગત અધિકારોનું રક્ષણ સુનિશ્ચિત કરતી વખતે સામાજિક સુમેળને પ્રોત્સાહન આપે છે. તે લગ્ન માટે પાત્રતા માપદંડોને એવી રીતે વ્યાખ્યાયિત કરે છે કે કોઈપણ પક્ષ પાસે જીવિત જીવનસાથી ન હોવો જોઈએ.
લગ્ન અને છૂટાછેડા સંબંધિત યુસીસીના એક પ્રકરણમાં સ્પષ્ટપણે જણાવાયું છે કે જો પુરુષ અને સ્ત્રી લગ્નની ઉંમરે પહોંચી ગયા હોય અને લગ્ન સમયે બંનેમાંથી કોઈનો જીવનસાથી રહેતો ન હોય તો લગ્ન સમારંભ/કરાર કરી શકાય છે. બંને પક્ષો માનસિક રીતે સ્વસ્થ હોવા જોઈએ અને લગ્ન માટે સંમતિ આપવા સક્ષમ હોવા જોઈએ, એમ તેમાં જણાવાયું છે.
UCC મુજબ સ્ત્રી અને પુરુષની લગ્ન માટે ઉંમર
યુસીસી મુજબ, પુરુષ માટે લગ્નની કાયદેસર ઉંમર 21 વર્ષ અને સ્ત્રી માટે 18 વર્ષ હોવી જોઈએ, અને બંને પક્ષો પ્રતિબંધિત સંબંધમાં ન હોવા જોઈએ. યુસીસી 60 દિવસની અંદર લગ્ન નોંધણી કરાવવાનું પણ ફરજિયાત કરે છે. જોકે, UCC જણાવે છે કે લગ્ન ફક્ત એટલા માટે અમાન્ય ગણવામાં આવશે નહીં કારણ કે તે નોંધાયેલ નથી. તેમાં જણાવાયું છે કે 26 માર્ચ, 2010 થી કાયદાના અમલીકરણ વચ્ચે થયેલા લગ્નોને છ મહિનાની અંદર નોંધણી કરાવવાની રહેશે. ૨૬ માર્ચ, ૨૦૧૦ પહેલા થયેલા લગ્નો પણ નોંધણી કરાવી શકાય છે (ફરજિયાત નથી) જો તેઓ બધી કાનૂની લાયકાતોને પૂર્ણ કરે છે. જે વ્યક્તિઓએ નિયમો અનુસાર પહેલાથી જ પોતાના લગ્નની નોંધણી કરાવી લીધી છે તેમને ફરીથી નોંધણી કરાવવાની જરૂર રહેશે નહીં, પરંતુ તેમણે એક સ્વીકૃતિ આપવી પડશે, એમ પીટીઆઈએ અહેવાલ આપ્યો છે.
